Przewodnik po gramatyce języka japońskiego

Spis treści | Następne (Systemy pisma) →



Problem konwencjonalnych podręczników

Problemem konwencjonalnych podręczników jest to, że często dążą do realizacji następujących celów:
  1. chcą by czytelnicy używali funkcjonalnego i uprzejmego języka japońskiego najszybciej jak to możliwe,
  2. nie chcą przestraszyć czytelników japońskim zapisem i chińskimi znakami,
  3. chcą nauczyć angielskich zwrotów po japońsku.
Tradycyjnie powyższe cele nie sprawiają problemów podczas nauki zachodnich języków z powodu ich podobieństwa. Jednak, ponieważ język japoński jest odmienny w każdym calu, nawet jeśli chodzi o różnice w sposobie myślenia, cele do których dążą autorzy większości dostępnych podręczników czynią je mniej intuicyjnymi dla czytelników. Podręczniki te często wypełnione są skomplikowanymi regułami gramatycznymi dostosowanymi do tłumaczenia zwrotów w języku angielskim. Nie zawierają one w większości kanji, z tego powodu, gdy już wreszcie czytelnik dotrze do Japonii odkryje, że nie jest w stanie przeczytać menu w restauracji, mapy ani czegokolwiek innego ponieważ autor podręcznika założył, że chińskie znaki są zbyt trudne.

Źródło tych problemów leży w tym, iż tradycyjne podręczniki uczą japońskiego po angielsku. Próbują na pierwszej stronie nauczyć jak powiedzieć "Dzień dobry nazywam się Kowalski" ale nie informują czytelnika o konsekwencjach tego podejścia. Większość rozpoczyna naukę od formy grzecznościowej japońskiego co uniemożliwia korzystanie ze słownika w początkowych stadiach nauki i komplikuje niektóre zasady gramatyczne. Często również dołączają podmiot do zdań, który w języku japońskim jest przez większość czasu opuszczany. Tak naprawdę najczęstszym sposobem powiedzenia po japońsku "Nazywam się kowalski" jest powiedzenie "Kowalski". Dzieje się tak, ponieważ większość informacji jest rozumiana z kontekstu i przez to opuszczana. Czy te podręczniki tłumaczą fundamentalne zasady "działania" języka japońskiego? Nie, ponieważ są zbyt zajęte zapoznaniem czytelnika z "najbardziej użytecznymi" zwrotami od samego początku. W rezultacie tworzą przyprawiający o zawrót głowy skomplikowany zestaw zwrotów typu "użyj tego jeśli chcesz powiedzieć to". Pozostawia to w niepewności czytelników, chcących dowiedzieć się jak język japoński rzeczywiście działa.

Rozwiązaniem tego problemu jest naucznie języka japońskiego z punktu widzenia Japończyków. Należy wytłumaczyc jak język japoński działa od podstaw a nie jak mówić po japońsku zwroty wzięte z języka jakim posługuje się czytelnik. Aby postępować zgodnie z tą zasadą należy tłumaczyć zagadnienia w porządku, który jest sensowny dla Japończyków. Jeśli potrzebujesz poznać [A], aby potem zrozumieć [B] nie zaczynaj nauki od [B] tylko dlatego, że chcesz dowiedzieć się jak powiedzieć jakiś szczególny zwrot.

W skrócie, tym czego potrzebujemy jest japoński przewodnik po japońskiej gramatyce.

Japoński przewodnik po japońskiej gramatyce

Ten przewodnik jest próbą systematycznej budowy struktur gramatycznych składających sie na język japoński w sposób, który ma sens z punktu widzenia Japończyków. Niekoniecznie jest to praktyczne narzędzie do szybkiej nauki użytecznych japonskich zwrotów (na przykład zwrotów przydatnych w podróży). Tworzy on jednak, logicznie skonstruowane "klocki", z których budować będziemy solidne podstawy gramatyczne. Ci, którzy uczyli się języka japońskiego z tradycyjnych podręczników, zauważą na pewno różnice w sposobie i porządku prezentacji materiału. Jest to spowodowane faktem, iż przewodnik ten nie skupia się na tworzeniu sztucznych połączeń pomiędzy językiem używanym przez czytelnika a japońskim. Zamiast tego przykłady z tłumaczeniami będą pokazywać jak myśli są wyrażane w języku japońskim, w wyniku czego wytłumaczenia bedą często mniej skomplikowane i prostsze do zrozumienia.

Na poczatku tłumaczenia będą jak najbardziej dosłowne by przekazać japoński sens i znaczenie. Czasem rezultatem takiego podejścia będą niepoprawne gramatycznie polskie zdania, pozwalające jednak dostrzec różnice pomiędzy językami. Na przykład, ponieważ Japończycy często nie rozróżniają pomiędzy ogólnymi stwierdzeniami oraz zdarzeniami dziejącymi się w przyszłości (n.p. "Chodzę do sklepu." oraz "Pójdę do sklepu.") rozróżnienie to może nie pojawić się w polskim tłumaczeniu. Mam nadzieję, że objaśnienia przykładów będą jak najbardziej zbliżone do znaczeń jakie niosą w języku japońskim. Gdy czytelnik przyzwyczai się do japońskiego sposobu wyrżania się oraz myślenia, tłumaczenia staną się mniej dosłowne, by zwiększyć czytelność przykładów i skupić się na bardziej zaawansowanych tematach.

Należy być świadomym plusów i minusów takiego podejścia do budowania gramatyki od podstaw. W języku japońskim najbardziej podstawowe pojęcia gramatyczne śa najtrudniejsze do opanowania a najczęściej używane wyrazy mają najwięcej wyjątków. Oznacza to że najtrudniejsza część języka będzie przedstawiona stosunkowo wcześnie. Podręczniki zwykle nie idą tą droga w obawie, że zniechęciłoby to większość zainteresowanych nauką. Zamiast tego starają się zwykle opóźnić moment wprowadzania czytelnika w najtrudniejsze reguły odmiany wymyślając przeróżne sposoby na łatanie nieścisłości i obejście tego problemu by jak najszybciej uczyć pożytecznych zwrotów (Mam na myśli w szczególności odmianę czasowników w czasie przeszłym). Niektórym może odpowiadać takie podejście, jednak może wprowadzać niepotrzebne zamieszanie w trakcie nauki (można to porównać do budowania domu na niedokończonym fundamencie). Trudnych aspektów i tak trzeba się nauczyć. Jeśli zrobi się to na poczatku, pozostała część nauki będzie o wiele prostsza poniewaz będzie opierać sie na solidnych podstawach. Gramatyka japońska jest o wiele prostsza od polskiej. Jeśli czytelnik nauczy się podstawowej odmiany reszta będzie o wiele prostsza ponieważ opierać się będzie na podobnych lub identycznych zasadach. Od tej pory najtrudniejszą rzeczą będzie uporządkowanie i zapamiętanie wszytkich opanowanych zwrotów i ich kombinacji tak by wygodnie ich używać w odpowiednich sytuacjach.

※Zanim zaczniesz używać tego przewodnika, zwróć uwagę na te symbole: 「」. Jest to japońska wersja cudzysłowia.

Czego ten przewodnik nie obejmuje?

Podstawową zasadą jaka rządziła doborem materiału do tego przewodnika było odpowiadanie sobie na pytania: "Czego nie można sprawdzić w słowniku?" oraz "Co jest słabo opisane w słowniku?". W trakcie pisania tego przewodnika stało się oczywiste, że nie ma możliwości opisania właściwości każdego słówka nie majacego bezpośredniego odpowiednika w języku polskim (próbowałem tworzyć listy słownictwa ale szybko dałem za wygraną). Okazjonalnie będą się pojawiać takie opisy gdy kontekst użycia danego słowa będzie temu sprzyjał oraz gdy dane użycie będzie wystarczajaco odmienne od polskiego. W ogólności jednakże rozpoznanie niuansów dotyczących użycia poszczególnych słów będzie pozostawione czytelnikowi.Na przykład nie będzie wzmianki o tym, że słowo oznaczające "wysoki" może również oznaczać "drogi" lub, że "brudny" oznacza może oznaczać "podstępny" lub "nieuczciwy" ale już nie "zboczony". Słownik edict (japońsko-angielski i angielsko-japoński), który można znaleźć tutaj zawiera nie tylko więcej informacji niż tradycyjne (drukowane) słowniki, czesto podaje również przykłady zdań razem z tłumaczeniami. Pomoże on w nauce słownictwa lepiej niż ja, choćbym nie wiem jak się starał. Nie polecam również kupowania japońsko-angielskich i angielsko-japońskich papierowych słowników jako, że większość dostępnych na rynku zawiera przedawnione słownictwo. (Hurra, darmowy i lepszy! Słuszne skojarzenie z wolnym oprogramowaniem.)

Propozycje

Moja rada dla uczących się języka. Jeśli próbujesz wymyśleć jak powiedzieć polskie zdanie po japońsku, nie trudź się i przestań ponieważ w większości przypadków będzie to niepoprawne. Musisz zawsze pamiętać, że jeśli jeszcze nie wiesz jak to powiedzieć to nie wiesz jak to powiedzieć i koniec. Zamiast tego spytaj się, jak to powiedzieć po japońsku i zacznij ćwiczyć japoński sposób wyrażania danej myśli od początku. Nauka języka to nie zadanie z matematyki. Nie musisz go rozwiązać by znaleźć odpowiedź. Jeśli ćwiczysz znając odpowiedź wyrobisz w sobie dobre nawyki, które pomogą ci formułować poprawne i naturalne zdania japońskie.

Dlatego właśnie jestem wyznawcą nauki za pomocą przykładów. Przykłady i doświadczenie będą twoimi głównymi narzędziami w trakcie nauki języka. Z tego powodu nawet jeśli czegoś nie zrozumiesz całkowicie na początku, posuwaj sie dalej i wracaj do danego tematu w miarę jak poznasz więcej przykładów. Pozwoli ci to zaznajomić się z daną konstrukcja w wielu różnych kontekstach. Niestety pisanie i wymyślanie przykładów zajmuje dużo czasu (robię co mogę!). Na szczęście dla ciebie język japoński jest wszędzie a w szczególności w sieci. Polecam ćwiczyć język japoński jak najczęściej i wracać do tego przewodnika gdy nie rozumiesz jakiejś części gramatyki. Internet zawiera szeroki zestaw materiałów do czytania takich jak strony internetowe, blogi, fora czy też czaty. Czytanie japońskich książek lub komiksów również jest dobrym (i przyjemnym) sposobem poszerzania słownictwa. Wierzę również, że nie jest możliwe nauczenie się mówienia i rozumienia języka japońskiego bez pomocy naukowych. Praktykowanie konwersacji musi odbywać się z pomocą osób płynnie mówiących po japońsku. Słuchanie audycji radiowych i oglądanie telewizji może być bardzo pomocne w nauce jednak nic nie zastąpi kontaktu z żywym człowiekiem, od którego możesz nauczyc się poprawnej wymowy, intonacji oraz naturalnego przebiegu konwersacji. Jesli masz specyficzne pytania, dotyczace zagadnień nie opisanych w tym przewodniku możesz je omówić na (angielskojęzycznym) forum przewodnika po japońskiej gramatyce.

www.guidetojapanese.org/forum/

Nie czuj się przytłoczony ilością informacji jaką musisz przyswoić by nauczyć się japońskiego. Pamiętaj że każde słowo oraz struktura gramatyczna to jeden krok dalej w kierunku opanowania języka!

Wymagania

Ponieważ japoński w tym przewodniku jest pisany po japońsku (i nie powinien być pisany w inny sposób) twoja przeglądarka musi być w stanie wyświetlać japońskie czcionki. Jeśli 「こんにちは」 nie wygląda jak こんにちは (nie licząc różnic czcionek), musisz zainstalować obsługę języka japońskiego na swoim komputerze lub używać jakiejś strony zamieniającej znaki japońskie na obrazki. Poniżej są odnośniki które mogą ci pomóc.

Informacje (po angielsku) dotyczace włączania obsługi języka japońskiego
Bramka podmieniająca znaki na stronie (Może działać wolno)

Upewnij się również, że posiadasz najnowszą przeglądarkę, by cieszyć się właściwym wyglądem przewodnika. Osobiście polecam przeglądarkę Firefox.

Nie przejmuj się ręcznym sprawdzaniem wszystkich kanji oraz słówek. Możesz wejść na WWWJDIC i wkleić tam wszystkie przykłady żeby szybko sprawdzić większość słówek.

Cały materiał prezentowany tutaj jest oryginalny z pominięciem wspólnej terminologii oraz wtedy gdy wyraźnie napisano inaczej. Mam nadzieję, że spodoba ci się te przewodnik tak samo jak mi podobało się pisanie go. Co, muszę przyznać, było ciężkie i zajmowało dużo czasu ale dawało dużo satysfakcji.

Przewodnik może zawieraćmałe błędy i literówki. Proszę zatem o umieszczanie porad, wskazówek, poprawek i informacji o błędach na forum przewodnika po japońskiej gramatyce

To by było na tyle. Przyjemnej nauki!

-Tae Kim

Spis treściNastępne (Systemy pisma) →