Co?! Teraz niby mam się uczyć chińskiego?

Kanji

Czym są kanji?
Nauka kanji
Czytanie kanji
Dlaczego kanji?

Czym są kanji?

W języku japońskim, rzeczowniki i rdzenie przymiotników i czasowników są prawie zawsze pisane chinskimi znakami zwanymi kanji. Przysłówki również pisane są często w ten sposób. Oznacza to, że musisz nauczyć się chińskich znaków aby być w stanie przeczytać większość japońskich wyrazy. Nie wszystko jednak pisze się za pomocą kanji. Na przykład podczas gdy dla czasownika "robić" istnieje odpowiednie kanji, w praktyce zawsze jest piszemy go w hiraganie. Własny osąd i wyczucie dotyczace sposobu pisania wyrazów jest zwykle potrzebny aby ocenić czy należy użyć hiragany czy kanji. Jednakże większość japońskich słów będzie zwykle pisana w kanji (wyjątkiem są książki dla dzieci i specjalnie przygotowane materiały dla ludzi nie znających wiele kanji).

W tym przewodniku będziemy używać kanji od samego początku aby umożliwić czytelnikowi zapoznanie się z "prawdziwym" japońskim" tak szybko jak to tylko możliwe. Z tego powodu musimy zapoznać się z pewnymi właściwościami tych znaków i omówić kilka strategii szybkiej i efektywnej nauki. Opanowanie kanji nie jest łatwe ale bynajmniej nie jest niemożliwe. Lwią część zmagań stanowi opanowanie umiejętności nauki znaków oraz czas. W skrócie, trwałe zapamiętywanie kanji wymaga sporych wysiłĸów włożonych w naukę oraz co ważniejsze długiego czasu. Pisząc to nie mam na myśli siedzenia nad znakami przez pięć godzin dziennie lecz powtarzanie już nauczonych znaków co kilka miesięcy dopóki nie nie jest się pewnym, że opanowało się je na dobre. Jest to kolejny powód by zacząć naukę znaków od razu. Nie ma potrzeby odkładać tego aż nie osiągniemy poziomu zaawansowanego. Przez naukę kanji z nowym słownictwem od samego początku, ogromny materiał jest podzielony na mniejsze, łatwiejsze do przyswojenia kawałki a dodatkowy czas pomaga ułożyć się znakom w naszej pamięci długoterminowej. Dodatkowo pomoże ci to nauczyć się nowego słownictwa, które często składać się będzie ze znaków, które poznasz wcześniej. Jeśli rozpoczniesz naukę znaków później rezygnujesz z tych zalet i tylko utrudnisz sobie naukę.

Nauka kanji

Wszystkie zasoby których potrzebujesz znajdują się za darmo w sieci na stronie Jim Breen's WWWJDIC. Poza ogromną bazą słowników, znajdziesz tam sposoby pisania 1,945 najczęściej stosowanych znaków (są to prawie wszystkie, które potrzebujesz poznać). Będą one przydatne szczególnie na początku, gdy będziesz chcieć wielokrotnie pisać każdy znak by utrwalić sobie sposób jego pisania. Kolejną ważną umiejętnością jest nauczenie się jak poprawnie "wyważyć" znak, tak aby żadna jego część nie była za duża czy też za mała. Dlatego upewnij się, że rysowane przez ciebie znaki są jak najbardziej zbliżone do oryginałów. Po pewnym czasie kolejność kresek i wyczucie równowagi znaków staną się dla ciebie naturalne i wielokrotne powtarzanie pisowni nie będzie już niezbędne. Informacje o wszystkich znaki użytych w tym przewodniku mogą być łatwo podejrzane przez skopiowanie ich na stronę WWWJDIC.

Czytanie Kanji

Prawie każdy znak posiada co najmniej dwa różne czytania zwane 音読み（おんよみ） oraz 訓読み（くんよみ）. 音読み jest czytaniem wywodzącym się z języka chińskiego, natomiast 訓読み jest japońskim czytaniem. Kanji, które występują w złożeniach (熟語) są zwykle czytane używając 音読み podczas gdy pojedyńczo występujące kanji są czytane przy pomocy 訓読み. Na przykład 「力」（ちから） jest czytana przy pomocy 訓読み podczas gdy ten sam znak użyty w złożeniu takim jak 「能力」 jest czytany za pomocą 音読み（w tym przypadku jest to 「りょく」）.

Pewne znaki (w szczególności te najczęściej używane) mogą mieć więcej niż jedno 音読み czy 訓読み. Na przykład w słowie 「怪力」, znak 「力」 czytamy jak 「りき」 a nie 「りょく」 jak poprzednio. Niektóre złożenia dodatkowo posiadają specjalne czytania, które nie mają nic wspólnego z czytaniami poszczególnych znaków. Te czytania muszą być zapamiętywane oddzielnie. Na szczęście nie jest ich tak dużo i nie są często spotykane.

訓読み jet poza tym używane w przymiotnikach i czasownikach. Słowa te często kończą się ciągiem znaków zapisanych hiraganą (zwanym okuriganą). Taki zapis stosuje się dlatego, żeby zachować pisownie w kanji nawet gdy słowo jest odmieniane. Na przykład formą przeszłą czasownika 「食べる」 (jeść) jest 「食べた」. Mimoo, że forma czasownika się zmieniła, czytanie znaku 「食」 pozostało nienaruszone (Wyobrź sobie o ile trudniej byłoby gdyby czytanie kanji zmieniało się w trakcie odmiany, albo co gorsza gdyby zmieniał się znak). Okurigana służy również do odróżniania czasowników przechodnich od nieprzechodnich. (więcej o tym będzie później).

Kolejną rzeczą, która sprawia kłopoty na początku jest to, że czytanie kanji może czasem zmieniać się nieznacznie w niektórych złożeniach tak by było łatwiej je wymówić. Z przykładów można wymienić przechodzenie dźwięku / h / w / b / lub / p / lub 「つ」 przechodzącym w 「っ」. Na przykład w słowach 「一本」、「徹底」 oraz 「格好」.

Kolejnym ciekawym aspektem nauki znaków jest napotykanie słów, które znaczą praktycznie to samo, mają również to samo czytanie, jednak różnią się znakiem dla podkreślenia niewielkiej różnicy w znaczeniu. Na przykład 「聞く」（きく） znaczy słuchać, podobnie jak「聴く」（きく）. Jednak gdy użyjemy 「聴く」 znaczy to, że poświęcamy słuchaniu więcej uwagi (używamy tego słowa gdy chcemy powiedzieć, że na przykład słuchamy muzyki). 「聞く」 może również znaczyć "pytać", jak również "słyszeć", podczas gdy 「訊く」（きく） może tylko znaczyć "pytać". Kolejnym przykładem jest pisanie 「見る」 jako 「観る」 gdy mamy na myśli oglądanie przedstawienia lub filmu. Jest jeszcze 「書く」（かく）, które znaczy "pisać" oraz 描く（かく） znaczące "rysować". Jednak gdy opisujesz abstrakcyjny obrz taki jak na przykład scena z książki używasz słowa 「描く」 czytanego jako「えがく」. Zdaża się również, że znaczenie oraz kanji pozostaje takie samo ale występuje wiele czytań, na przykład 「今日」 możemy przeczytać jako 「きょう」、「こんじつ」 lub 「こんにち」. W tym przypadku nie ma zwykle znaczenia, którego czytania użyjesz, jednak niektóre są preferowane w pewnych sytuacjach.

W końcu jest jeszcze pewien specjalny znak, który tak naprawde znakiem nie jest. Oznacza on po prostu powtórzenie poprzedniego znaku. Na przykład słowa 「時時」、「様様」、「色色」、「一一」 mogą być (i zwykle są) pisane jako 「時々」、「様々」、「色々」、「一々」.

Oprócz tych "udogodnień" kanji zapewnią ci wiele niespodzianek i godziny zabawy polegającej na odkrywaniu nowych nieregularności i zaskakujących właściwości w miarę nabierania doświadczenia. Możesz samemu zdecydować jak wiele sarkazmu jest zawartego w poprzednim zdaniu. Jednak nie przerażaj się myśląc, że japoński jest niewiarygodnie trudny. Większość słów ma tylko jedno kanji natomiast większość kanji ma nie więcej jak dwa rodzaje czytań.

Dlaczego kanji?

Niektórzy uważają, że system składający się z oddzielnych znaków zamiast "normalnego" alfabetu jest przestarzały i zbyt skomplikowany. Możliwe, że wcale nie było dobrym pomysłem przejmowanie od Chińczyków kanji skoro oba języki tak bardzo się od siebie różnią. Nie będę się jednak rozwodzić w tym przewodniku nad słusznością decyzji, które zapadły tysiące lat temu, zamiast tego spróbuję ci wytłumaczyć dlaczgo ty musisz nauczyć się kanji jeśli chcesz nauczyć się japońskiego. Pisząc to mam na myśli więcej niż powiedzenie "Bo tak. Lepiej się z tym pogódź!".

Bywają opinie, mówiące że japońsczycy powinni po prostu przestawić się z kanji na romaji aby pozbyć się tych wszystki skomplikowanyvh znaków, które tak przerażają obcokrajowców Koreańczycy na przykład utworzyli swój własny alfabet znacznie upraszczając pisownię swego języka. Dlaczego więc w Japonii to nie zadziałało? Pytam w czasie przeszłym ponieważ po drugiej wojnie światowej były próby wprowadzenia nowej pisowni, jednak nie zakończyły się one powodzeniem. Wydaje mi się, że każdy kto pisał po na komputerze po japońsku wie dlaczego. W momencie gdy przychodzi do konwersji słowa, wpisanego hiraganą na kanji, zazwyczaj dostajesz listę conajmniej dwóch tak samo brzmiących słów a czasem nawet dziesięciu (spróbuj wpisać kikan). Liczący około 46 znaków sylabariusz (określający wszystkie dźwięki języka japońskiego) japoński sprawia, że trudno uniknąć tak samo brzmiących słów. Porównaj to z koreańskim alfabetem mającym 14 spółgłosek i 10 samogłosek. Każda spółgłoska może połaczyć się z dowolną samogłoską dając 140 dźwięków. Dodatkowo czasem trzecia spółgłoska może być dołączona by stworzyć pojedyńczy dźwięk. Daje to około 1960 złożeń teoretycznie możliwych do utworzenia. (Dźwięków używanych w praktyce jest znacznie mniej ale nie potrafię podać sokładnej liczby.)

Ponieważ chcesz być w stanie czytać szybciej niż mówisz, potrzebujesz pewnej wizualnej pomocy by natychmiast odgadnąć, które słowo co znaczy. Przykładowo w języku polskim możemy szybko przeczytać tekst rozpoznając "kształt" słów do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Spróbuj przeczytać to zdanie: "Czśeć pmomio, eż kżade z tcyh sółw jset napisnae neipropawnie cyhba weisz o oc mi chozdi.". W koreańskim jest podobnie ponieważ ma wystarczjącą ilość znaków by tworzyć wyrazy o różnym i jednoznacznym kształcie. Jednakże ponieważ znaki nie są tak rózne od siebie jak kanji wyrazy muszą byc oddzielane od siebie odstępami. My z resztą też. Spróbuj przeczytać to zdanie: "Usunięcieodstępówznacznieutrudniaprzeczytanietegozdania.".

Mając kanji, japończycy nie muszą oddzielać wyrazów odstępami, ponadto różne znaki rozwiązują problem słów brzmiących identycznie. Gdyby nie było kanji, nawet odzielenie wyrazów odstępami nie pomogłoby zbytnio w odczytywaniu niejednoznacznych zdań.

← Poprzednie (Katakana)

Spis treści

Następne (Podstawowa gramatyka) →

This page has last been revised on 2006/5/12