Partykułowa rewolucja

← Wróć (zdania podrzędne) | Spis zagadnień | Dalej (Przysłówki + Gobi) →



Ostatnie 3 partykuły (nie!)

Skończyliśmy już z naprawdę pomocnymi konstrukcjami także teraz możemy wyrazić prawie wszystko co chcemy. Przekonamy się, że 「の」 pozwoli nam na nawet więcej dzięki możliwości określenie abstrakcyjnego rzeczownika. Nauczymy się również modyfikować rzeczowniki za pomocą rzeczowników. 

To ostatnia lekcja poświęcona tylko partykułom, ale nie znaczy to, że nie ma więcej partykuł do nauki! Nauczymy się reszty przy okazji innych tematów. O ile wiesz co znaczą i umiesz ich właściwie używać nie będzie konieczne abyś wiedział, że to partykuły.

Spójnik 「と」 

 「と」 jest podobna do 「も」 w przypadku gdy używamy jej jako spójnika. Może połączyć 2 lub więcej rzeczowników i znaczy "i".

(1) スプーンフォーク食べた。- Zjadłem rybę używając widelca i łyżki.
(2) 雑誌葉書買った。- Kupił książkę, magazyn i kartkę pocztową.

Innym podobnym przykładem użycia 「と」 jest pokazanie, że czynność została wykonana razem z kimś lub czymś.
(1) 友達話した。- Rozmawiał z przyjaciółmi.
(2) 先生会った。 - Spotkał się z nauczycielem.

Lista rzeczy 「や」 i 「とか」

 「や」 tak jak 「と」 jest używana do wymieniania rzeczy, ale jest bardziej ogólna niż  「と」. Informuje, że mogą istnieć jeszcze inne rzeczy, które nie zostały wymienione. Po polsku może brzmieć to jak "takie jak, jakieś"

(1) 飲み物カップナプキンは、いらない?- Nie potrzebujesz czegoś do picia, kubka, czy drzemki?
(2) シャツ買う。- Kupuje buty, koszulkę i tym podobne...

「とか」 znaczy to samo co 「や」, ale jest bardziej kolokwialna .
(1) 飲み物とかカップとかナプキンは、いらない?- Nie potrzebujesz czegoś to picia, jakiegoś kubka, czy drzemki?
(2) とかシャツ買う。- Kupuję jakieś buty, koszulkę i takie tam...

Partykuła 「の」 

 「の」 ma wiele zastosowań i jest bardzo przydatną partykułą. Jest tu nadmieniona, ponieważ tak jak  「と」 i 「や」 można ją stosować do łączenia wielu rzeczowników. Spójrzmy na przykłady. 

(1) ボブ。- Książka Boba..
(2) ボブ。- Bob książki.
Drugie zdanie prawdopodobnie jest błędem. Co do pierwszego, kolejne przykłady ukarzą, że 「の」 nie zawsze określa przynależność. .

(1) ボブは、アメリカ大学学生だ。- Bob jest studentem uniwersytetu amerykańskiego.
Gdybyśmy chcieli to przetłumaczyć w myśl zasady, którą już znamy wyszłoby: "Bob jest Ameryką uniwersytetu studentów" co raczej byłoby błędem.

Rzeczownik, który ulega zmianie może zostać pominięty o ile da się wyczytać z kontekstu co zostało pominięte.
(1) そのシャツシャツ?- Czyją koszulką jest tak koszulka?
(2) ボブのシャツだ。- To jest koszulka Boba..
przechodzi w:
(1) そのシャツ?- Czyja jest ta koszulka?
(2) ボブだ。- To jest Boba.
(「その」 jest skrótem od 「それ+の」, więc bezpośrednio opisuje rzeczownik. 「の」. Inne podobne przykłady to 「この」 od 「これの」 i 「あの」 od 「あれの」.)

「の」 w tym użyciu zastępuje rzeczownik i przejmuje jego rolę. Możemy zmieniać czasowniki i przymiotniki w rzeczowniki dodając do nich 「の」. Będą one wtedy bezosobową formą czasownika, którą możemy traktować jak rzeczownik. (np. biegać-bieganie)

(1) 白いは、かわいい。- Białe rzeczy są urocze..
(2) 授業行く忘れた。- Zapomniałem o pójściu na zajęcia.

Teraz możemy używać dopełnienia, tematu i identyfikatora z czasownikami i przymiotnikami. Nie musi tu występować koniecznie 「の」. Równie dobrze możemy użyć rzeczownika 「」, z podmiotem lub 「こと」 ze zdarzeniem. Na przykład:
(1) 白いは、かわいい。- Białe rzeczy są urocze..
(2) 授業行くこと忘れた。- Zapomniałem o pójściu na zajęcia.

Jednak 「の」 jest bardzo przydatna do określenia konkretnego rzeczownika. W następnych przykładach 「の」 nie zastępuje rzeczownika. Po prostu pozwala nam modyfikować zdania z czasownikami i przymiotnikami jak te z rzeczownikami. 

(1) 毎日勉強するのは大変。 - Codzienne uczenie się jest uciążliwe.
(2) 毎日同じ食べるのは、面白くない。- To nic ciekawego, codziennie jeść to samo.
Pewnie zauważyłeś, że 「同じ」 bezpośrednio zmienia 「」 nawet jeżeli nie jest to i-przymiotnik. Nie mam pojęcia dlaczego to jest możliwe. Może dlatego, że właściwie jest to przysłówek, który jak się dowiemy nie potrzebuje żadnych partykuł.

Z drugiej strony gdy zastępujesz rzeczownik 「の」, wciąż potrzebujesz 「な」 żeby modyfikować rzeczownik o ile używany jest na-przymiotnik.

(1) 静か部屋が、アリスの部屋だ。- Cichy pokój jest pokojem Ali.
zmienia się na:
(1) 静かのが、アリスの部屋だ。- Ten cichy jest pokojem Ali.

*Uwaga: Może wydawać się, że możesz zastąpić każdy konkretny rzeczownik używając 「の] ale tak nie jest. Ważne jest aby zrozumieć, że zdanie musi być o frazie, a nie rzeczowniku, który został zastąpiony. Na przykład, w poprzedniej lekcji mieliśmy zdanie 「学生じゃないは、 学校行かない」. Może wydawać się, że można zamienić 「」 z 「の」 żeby stworzyć 「学生じゃないは、学校行かない」. Ale w rzeczywistości nie ma to sensu, bo zdanie jest o frazie "nie jest uczniem". Zdanie przechodzi w "Nie bycie uczniem nie chodzi do szkoły" co jest kompletnie pozbawione sensu.

Partykuła 「の」 jako wyjaśnienie

 「の」 dodana do ostatniej frazy może stworzyć wyjaśniający ton wypowiedzi. Na przykład, gdy ktoś spyta cię czy masz czas, możesz odpowiedzieć "Rzecz w tym, że teraz jestem zajęty". Ten typ zdania ma za zadanie wyjaśnić powód lub powody czegoś.

Zdanie zostanie wyrażone mniej więcej tak:
(1) 忙しい。- Rzecz w tym, że jestem zajęta.

To brzmiało trochę delikatnie i kobieco. Mężczyźni dodają jeszcze 「だ」 o ile nie chcą brzmieć uroczo z jakiegoś powodu. 
(2) 忙しいのだ。- Sprawy mają się tak, że jestem zajęty..

Jednak 「だ」 nie może być użyte w pytaniu, więc 「の」 używana jest w tym przypadku przez obie płcie.
(3) 忙しい?- Sprawy mają się tak, że jesteś zajęty?

Żeby wyrazić stan rzeczy, gdy 「の」jest używana jako wyjaśnienie trzeba dodać 「な」, aby odróżnić to od partykuły 「の」 w znaczeniu "czyj, czyja"
(1) ジムのだ。- To jest Jima. 
(2) ジムのだ。- To Jim (w tonie wyjaśnienia).

Podczas gdy ton wyjaśniający jest używany cały czas 「のだ」 zwykle zastępuje się 「んだ」. Prawdopodobnie dlatego, że 「んだ」 łatwiej wymówić niż 「のだ」. Ta forma gramatyczna może być używana z przymiotnikami, rzeczownikami i czasownikami, a także odmienia się jak opis stanu rzeczy. Tabela pokaże ci o co chodzi.

Nie ma tu nic nowego. Pierwsze zestawienie przedstawia  「んだ」 ( 「なんだ」) z odmienionym czasownikiem, rzeczownikiem i przymiotnikiem. Drugie, z nie odmienionym czasownikiem, rzeczownikiem i odmianą części  「だ」 z 「んだ」 tak jak zwykły opis stanu rzeczy dla rzeczowników i na-przymiotników. Tylko nie zapomnij dodać 「な」 do rzeczowników i na-przymiotników. 

「んだ」 dodane do różnych odmian
(możesz zastąpić 「の」 lub 「のだ」 dla 「んだ」)
Rzecz/Na-przymCzas/I-przym
Twierdzenie学生なんだ飲むんだ
Przeczenie学生じゃないんだ飲まないんだ
Czas przeszły学生だったんだ飲んだんだ
Czas przeszły-przecz学生じゃなかったんだ飲まなかったんだ

「んだ」 odmienione
(możesz zastąpić 「の」 dla 「ん」 i 「の」 lub 「のだ」 dla 「んだ」)
Rzecz/Na-przymCzas/I-przym
Twierdzenie学生なんだ飲むんだ
Przeczenie学生なんじゃない飲むんじゃない
Czas przeszły学生なんだった飲むんだった
Czas przeszły-przecz学生なんじゃなかった飲むんじゃなかった

Powiedziałbym, że forma czasu przeszłego i przeszłego przeczącego w drugiej tabeli jest raczej nie używana (szczególnie z 「の」), ale umieściłem ją, aby zestawienie było pełne. 

Różnica pomiędzy używaniem wyjaśniającego tonu 「の」 i nie używaniem niczego jest taka jak mówienie: "Spójrz, oto powód" a zwyczajnym podawaniem nowej informacji. Na przykład, gdy ktoś zapyta "Jesteś teraz zajęty?" możesz odpowiedzieć:, 「忙しい」. Jednak, gdy ktoś pyta: "Dlaczego nie możesz ze mną pogadać?" to o ile masz coś ważnego na głowie, powiesz: 「忙しいの」 lub 「忙しいんだ」. Ta reguła gramatyczna jest nieodzowna w pytaniach. Powiedzmy chcesz zapytać "Hej, nie jest (za) późno?" nie możesz tego zrobić tak:  「遅くない], bo znaczyłoby to "Nie jest późno?". Musisz podkreślić, że spodziewasz się wyjaśnienia, czyli: 「遅いんじゃない?」.

Spójrzmy na kilka przykładów. Są dosłownym tłumaczeniem, aby ukazać, że znaczenie nie zmienia się.

Przykład 1

アリス: どこ行く?- Gdzie to jest, gdzie (ty) idziesz?
ボブ: 授業行くんだ。- To jest tam gdzie (ja) idę na zajęcia.
Ala: Gdzie idziesz? (oczekując wyjaśnienia)
Bob: Na zajęcia. (wyjaśnia)

Przykład 2

アリス: 授業あるんじゃない?-Czy nie jest tak, że zajęcia właśnie trwają?
ボブ: は、ないんだ。- Jest tak, że teraz nie ma zajęć.
Ala: Nie masz teraz zajęć? (spodziewając się, że teraz są zajęcia)
Bob: Nie, nie mam. (wyjaśnia)

Przykład 3

アリス: 授業ないんじゃない?- Czy nie jest tak, że teraz nie ma zajęć?
ボブ: ううんある。- Nie, są.
Ala: Pewnie nie musisz iść teraz na zajęcia? (spodziewając się,  że nie ma zajęć)
Bob: Nie, muszę.

Przykład 4

アリス: その買うんじゃなかったの?- Czy nie było tak, że ta osoba była tą, która kupuje?
ボブ: ううん先生買うんだ。- Nie, nauczyciel jest tym, który kupuje.
Ala: Czy ta osoba nie zamierzała kupić? (spodziewając się, że ta osoba by kupiła)
Bob: Nie, nauczyciel zamierza. (wyjaśnia)

Przykład 5

アリス: 朝ご飯食べるんじゃなかった。 - To jest tak, że śniadanie nie było do jedzenia.
ボブ: どうして? - Dlaczego?
Ala: Nie powinieneś jeść śniadania, wiesz. (wyjaśniając, że śniadanie nie było do jedzenia )
Bob: Jak to?

Nie martw się jeśli wciąż nie wiesz o co chodzi, zobaczymy więcej przykładów przy okazji innych lekcji. Na szczęście, w przeciwieństwie do chociażby Anglików, ty jesteś oswojony z podwójnym zaprzeczeniem (przykład 3) i nie jest to dla ciebie takie nienaturalne.

← Wróć (zdania podrzędne) Spis zagadnień Dalej (Przysłówki + Gobi) →

This page has last been revised on 2006/9/21
Removed unknown reference to 「そこ」 and 「あそこ」 (2005/6/1)