Partykułowa rewolucja

Ostatnie 3 partykuły (nie!)

To ostatnia lekcja poświęcona tylko partykułom, ale nie znaczy to, że nie ma więcej partykuł do nauki! Nauczymy się reszty przy okazji innych tematów. O ile wiesz co znaczą i umiesz ich właściwie używać nie będzie konieczne abyś wiedział, że to partykuły.

Spójnik 「と」 

（１）　スプーンとフォークで魚を食べた。- Zjadłem rybę używając widelca i łyżki.
（２）　本と雑誌と葉書を買った。- Kupił książkę, magazyn i kartkę pocztową.

Innym podobnym przykładem użycia 「と」 jest pokazanie, że czynność została wykonana razem z kimś lub czymś.
（１）　友達と話した。- Rozmawiał z przyjaciółmi.
（２）　先生と会った。 - Spotkał się z nauczycielem.

Lista rzeczy 「や」 i 「とか」

（１）　飲み物やカップやナプキンは、いらない？- Nie potrzebujesz czegoś do picia, kubka, czy drzemki?
（２）　靴やシャツを買う。- Kupuje buty, koszulkę i tym podobne...

「とか」 znaczy to samo co 「や」, ale jest bardziej kolokwialna .
（１）　飲み物とかカップとかナプキンは、いらない？- Nie potrzebujesz czegoś to picia, jakiegoś kubka, czy drzemki?
（２）　靴とかシャツを買う。- Kupuję jakieś buty, koszulkę i takie tam...

Partykuła 「の」 

（１）　ボブの本。- Książka Boba..
（２）　本のボブ。- Bob książki.
Drugie zdanie prawdopodobnie jest błędem. Co do pierwszego, kolejne przykłady ukarzą, że 「の」 nie zawsze określa przynależność. .

（１）　ボブは、アメリカの大学の学生だ。- Bob jest studentem uniwersytetu amerykańskiego.
Gdybyśmy chcieli to przetłumaczyć w myśl zasady, którą już znamy wyszłoby: "Bob jest Ameryką uniwersytetu studentów" co raczej byłoby błędem.

Rzeczownik, który ulega zmianie może zostać pominięty o ile da się wyczytać z kontekstu co zostało pominięte.
（１）　そのシャツは誰のシャツ？- Czyją koszulką jest tak koszulka?
（２）　ボブのシャツだ。- To jest koszulka Boba..
przechodzi w:
（１）　そのシャツは誰の？- Czyja jest ta koszulka?
（２）　ボブのだ。- To jest Boba.
（「その」 jest skrótem od 「それ+の」, więc bezpośrednio opisuje rzeczownik. 「の」. Inne podobne przykłady to 「この」 od 「これの」 i 「あの」 od 「あれの」.）

「の」 w tym użyciu zastępuje rzeczownik i przejmuje jego rolę. Możemy zmieniać czasowniki i przymiotniki w rzeczowniki dodając do nich 「の」. Będą one wtedy bezosobową formą czasownika, którą możemy traktować jak rzeczownik. (np. biegać-bieganie)

（１）　白いのは、かわいい。- Białe rzeczy są urocze..
（２）　授業に行くのを忘れた。- Zapomniałem o pójściu na zajęcia.

Teraz możemy używać dopełnienia, tematu i identyfikatora z czasownikami i przymiotnikami. Nie musi tu występować koniecznie 「の」. Równie dobrze możemy użyć rzeczownika 「物」, z podmiotem lub 「こと」 ze zdarzeniem. Na przykład:
（１）　白い物は、かわいい。- Białe rzeczy są urocze..
（２）　授業に行くことを忘れた。- Zapomniałem o pójściu na zajęcia.

Jednak 「の」 jest bardzo przydatna do określenia konkretnego rzeczownika. W następnych przykładach 「の」 nie zastępuje rzeczownika. Po prostu pozwala nam modyfikować zdania z czasownikami i przymiotnikami jak te z rzeczownikami. 

（１）　毎日勉強するのは大変。 - Codzienne uczenie się jest uciążliwe.
（２）　毎日同じ物を食べるのは、面白くない。- To nic ciekawego, codziennie jeść to samo.
Pewnie zauważyłeś, że 「同じ」 bezpośrednio zmienia 「物」 nawet jeżeli nie jest to i-przymiotnik. Nie mam pojęcia dlaczego to jest możliwe. Może dlatego, że właściwie jest to przysłówek, który jak się dowiemy nie potrzebuje żadnych partykuł.

Z drugiej strony gdy zastępujesz rzeczownik 「の」, wciąż potrzebujesz 「な」 żeby modyfikować rzeczownik o ile używany jest na-przymiotnik.

（１）　静かな部屋が、アリスの部屋だ。- Cichy pokój jest pokojem Ali.
zmienia się na:
（１）　静かなのが、アリスの部屋だ。- Ten cichy jest pokojem Ali.

*Uwaga: Może wydawać się, że możesz zastąpić każdy konkretny rzeczownik używając 「の] ale tak nie jest. Ważne jest aby zrozumieć, że zdanie musi być o frazie, a nie rzeczowniku, który został zastąpiony. Na przykład, w poprzedniej lekcji mieliśmy zdanie 「学生じゃない人は、 学校に行かない」. Może wydawać się, że można zamienić 「人」 z 「の」 żeby stworzyć 「学生じゃないのは、学校に行かない」. Ale w rzeczywistości nie ma to sensu, bo zdanie jest o frazie "nie jest uczniem". Zdanie przechodzi w "Nie bycie uczniem nie chodzi do szkoły" co jest kompletnie pozbawione sensu.

Partykuła 「の」 jako wyjaśnienie

Zdanie zostanie wyrażone mniej więcej tak:
（１）　今は忙しいの。- Rzecz w tym, że jestem zajęta.

To brzmiało trochę delikatnie i kobieco. Mężczyźni dodają jeszcze 「だ」 o ile nie chcą brzmieć uroczo z jakiegoś powodu. 
（２）　今は忙しいのだ。- Sprawy mają się tak, że jestem zajęty..

Jednak 「だ」 nie może być użyte w pytaniu, więc 「の」 używana jest w tym przypadku przez obie płcie.
（３）　今は忙しいの？- Sprawy mają się tak, że jesteś zajęty?

Żeby wyrazić stan rzeczy, gdy 「の」jest używana jako wyjaśnienie trzeba dodać 「な」, aby odróżnić to od partykuły 「の」 w znaczeniu "czyj, czyja"
（１）　ジムのだ。- To jest Jima. 
（２）　ジムなのだ。- To Jim (w tonie wyjaśnienia).

Podczas gdy ton wyjaśniający jest używany cały czas 「のだ」 zwykle zastępuje się 「んだ」. Prawdopodobnie dlatego, że 「んだ」 łatwiej wymówić niż 「のだ」. Ta forma gramatyczna może być używana z przymiotnikami, rzeczownikami i czasownikami, a także odmienia się jak opis stanu rzeczy. Tabela pokaże ci o co chodzi.

Nie ma tu nic nowego. Pierwsze zestawienie przedstawia  「んだ」 ( 「なんだ」) z odmienionym czasownikiem, rzeczownikiem i przymiotnikiem. Drugie, z nie odmienionym czasownikiem, rzeczownikiem i odmianą części  「だ」 z 「んだ」 tak jak zwykły opis stanu rzeczy dla rzeczowników i na-przymiotników. Tylko nie zapomnij dodać 「な」 do rzeczowników i na-przymiotników. 

Powiedziałbym, że forma czasu przeszłego i przeszłego przeczącego w drugiej tabeli jest raczej nie używana (szczególnie z 「の」), ale umieściłem ją, aby zestawienie było pełne. 

Różnica pomiędzy używaniem wyjaśniającego tonu 「の」 i nie używaniem niczego jest taka jak mówienie: "Spójrz, oto powód" a zwyczajnym podawaniem nowej informacji. Na przykład, gdy ktoś zapyta "Jesteś teraz zajęty?" możesz odpowiedzieć:, 「今は忙しい」. Jednak, gdy ktoś pyta: "Dlaczego nie możesz ze mną pogadać?" to o ile masz coś ważnego na głowie, powiesz: 「今は忙しいの」 lub 「今は忙しいんだ」. Ta reguła gramatyczna jest nieodzowna w pytaniach. Powiedzmy chcesz zapytać "Hej, nie jest (za) późno?" nie możesz tego zrobić tak:  「遅くない], bo znaczyłoby to "Nie jest późno?". Musisz podkreślić, że spodziewasz się wyjaśnienia, czyli: 「遅いんじゃない？」.

Spójrzmy na kilka przykładów. Są dosłownym tłumaczeniem, aby ukazać, że znaczenie nie zmienia się.

Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3

Przykład 4

Przykład 5

Nie martw się jeśli wciąż nie wiesz o co chodzi, zobaczymy więcej przykładów przy okazji innych lekcji. Na szczęście, w przeciwieństwie do chociażby Anglików, ty jesteś oswojony z podwójnym zaprzeczeniem (przykład 3) i nie jest to dla ciebie takie nienaturalne.

This work is licensed under a Creative Commons License.

Copyright © 2003-2007 Tae Kim (taekim.japanese AT gmail.com)

Report a correction or suggestion for this page

This page has last been revised on 2006/9/21
Removed unknown reference to 「そこ」 and 「あそこ」 (2005/6/1)