Sıfatlar

Sıfatların Özellikleri

Nalı Sıfatlar (Sıfateylemler)

（１）　静かな人。- Sessiz kişi.

[Ad] [İlgeç] [Sıfat] cümle yapısını kullanarak bir adı bir sıfatla niteleyebiliriz. Ancak [Sıfat] [İlgeç] [Ad] şeklinde cümle yapısını kullanamayız. Bunun sebebi açıktır; "Kişi, sessizdir" mantıklı bir cümledir, fakat "Sessiz, kişidir" cümlesi anlamsızsdır.

（１）　友達は親切。- Arkadaş nazik.

（２）　友達は親切な人。- Arkadaş nazik bir kişi.

Nalı sıfatların adlarla aynı özellikleri taşıdığını hatırlayınız. Bunu aşağıdaki örnekte açıkça görüyoruz.

（１）　ボブは魚が好きだ。- Bob balık sever.

（２）　ボブは魚が好きじゃない。- Bob balık sevmez.

（３）　ボブは魚が好きだった。- Bob balık severdi.

（４）　ボブは魚が好きじゃなかった。- Bob balık sevmezdi.

Çekimler tanıdık geldi mi? Gelmeli de, ad çekimleri ile ilgili olma eylemi bölümünü dikkatlice okuduysanız. "Sevmek" in bir eylem değil de sıfat oluşu sizi merakta bıraktıysa, 「好き」yi "arzulanan" olarak düşünebilirsiniz. Cümlede özne ve konu belirten ilgeçlerin uyum içinde birlikte kullanımına da güzel bir örnek görüyoruz. Cümlenin konusu "Bob"tır ve "balık" öznesi Bob'un tam olarak neyi sevdiğini belirtir.

Son üç çekimi adı doğrudan nitelemek için de kullanabiliriz (geçmiş olmayan olumlu zaman için 「な」 eklemeyi unutmayalım).

（１）　魚が好きなタイプ。- Balığı seven bir tip.

（２）　魚が好きじゃないタイプ。- Balığı sevmeyen bir tip.

（３）　魚が好きだったタイプ。- Balığı geçmişte seven bir tip.

（４）　魚が好きじゃなかったタイプ。- Balığı geçmişte sevmeyen bir tip.

Burada 「魚が好き」、「魚が好きじゃない」 ... yancümleleri balığı seme veya sevmeme durumuna göre "tip" adını niteler. Bu cümle yapısının niçin faydalı olduğu ortadadır; 「タイプは魚が好きだ。」 "tip balık sever" anlamına gelir ki, pek anlamlı olmaz.

Ad tamlamasına tek bir admış gibi davranabiliriz. Örneğin aşağıdaki cümlede olduğu gibi ad tamlamasından cümle odağı yapabiliriz.

（１）　魚が好きじゃないタイプは、肉が好きだ。
- Balığı sevmeyen tipler (kişiler) et sever.

İli Sıfatlar (Gerçek Sıfatlar)

Adların oluşunun olumusuz halinin de 「い」 （じゃない） ile bittiğini hatırlayınız. İli sıfatları adların oluşunun olumusuzu gibi kullanabilirsiniz. 「だ」 bildireni adlara ve nalı sıfatlara eklinibilirken ili sıfatara eklenmez.

Bu meseleyi de hallettiğimize göre, artık ili sıfatların çekimlerine geçebiliriz. İli sıfat çekimleri ile ilgili öğreneceğimiz iki kural var. Sıfatın çekimi için 「い」yı atarız, sonra da olumsuzluk için 「くない」, geçmiş zaman için ise 「かった」 ekleriz. 「くない」 「い」 ile sonlandığı için, sıfatın olumsuz haline de ili sıfatmış gibi ele alabiliriz. Yani geçmiş zamanın olumsuzunun çekimi geçmiş zamanın olumlusunun çekimi gibidir.

İli sıfatlar niteledikleri adların hemen önünde yer alır.

（１）　高いビル。- Yüksek bina.

（２）　高くないビル。- Yüksek olmayan bina.

（３）　高かったビル。- Eskiden yüksek olan bina.

（４）　高くなかったビル。- Eskiden yüksek olmayan bina.

Birkaç sıfatı hernagi bir sıralamayla peşisıra dizebilirsiniz.

（１）　静かな高いビル。- Sessiz yüksek bina.

（２）　高くない静かなビル。- Yüksek sessiz olmayan bina.

İli sıfatlar ve adlarla (nalı sıfatlarda gördüğümüz gibi) sıfat tamlaması kurabilmekteyiz. Aradaki fark, tabi ki, adı nitelemek için 「な」 ya gerek olmadığıdır. Aşagıdaki örnekte 「値段が高い」 sıfat tamlaması 「レストラン」 adını nitelemektedir.

（１）　値段が高いレストランはあまり好きじゃない。
- Fiyatı yüksek restoranları pek sevmem/mezsin/mez.

Bir İstisna

Buna benzer davranan başka bir sıfat 「かっこいい」dır. İki sözcüğün birleşmesiyle medana gelmiştir: 「格好」 ve 「いい」. 「いい」yi içerdiği için çekimi aynı şekilde yapılır.

Çekimleri 「いい」 ye göre değil de 「よい」 ye göre yapmaya dikkat edin.

Örnekler

（１）　値段があんまりよくない。
- Fiyat pek iyi değil.

（２）　彼はかっこよかった！
- Gerçekten klas görünüyordu!

Bu çalışma Creative Commons lisansına tabi olarak yayımlanmaktadır.

Telif Hakkı © 2003-2005 Tae Kim (taekim.japanese AT gmail.com)
Türkçesi: Caner Arda ()