Eğilim, Süredurum

Bu Sayfada

「～がち」
「～つつ」
「きらいがある」

Sayfa Özeti

Bu konuda eğilimlerin ve süredurumların nasıl dile getirileceğini anlatıyoruz. İşleyeceğimiz kurallar ağırlıkla yazı dilinde kullanılır.

「～がち」

Bu kural herhalde bu konuda işleyeceklerimiz arasından en işlek olanıdır. Gündelik konuşmalarda çok kullanılır, yazıda da sıkça ratlanır.

Sık sık gerçekleşen, dolayısıyla yine gerçekleşme ihtimali olan eylemleri ifade etmek için kullanılır. 「がち」 eylem gövdesine eklenir, meydana gelen sözcük ise ad veya (「な」 eklenerek) nalı sıfat işlevini görür.

「がち」 adlara da eklenir. Bu durumda bir yatkınlık/eğilim tarif edilir.

Özet

Eylem gövdesine 「がち」 eklenir.
例）　見る → 見がち
例）　なる → なり → なりがち
Adlara doğrudan 「がち」 eklenir:
例）　病気 → 病気がち

「～がち」 eklenmiş sözcükler ad/nalı sıfat gibi davranır.
	Olumlu		Olumsuz
Geniş Zaman	なりがち	olmaya meğilli	なりがちじゃない	olmaya meğilli değil
Geçmiş Zaman	なりがちだった	olmaya meğilliydi	なりがちじゃなかった	olmaya meğilli değildi

Örnekler

（１）　確定申告は忘れがちな手続のひとつだ。
- Vergi beyanı [-nı zamanında yapmak], unutmaya meğilli olduğumuz işlerden biri.

（２）　留守がちなご家庭には、犬よりも、猫の方がおすすめです。
- Sık sık evden uzak kalan aileler için, köpekten ziyade kedi [sahibi olmaları] tavsiye edilir.

（３）　父親は病気がちで、みんなが心配している。
- Babam hastalanmaya yatkın olduğundan herkes endişe içinde.

「～つつ」

「つつ」 eylemin devam ediyor olduğunu belirtmek için eylem gövdelerine eklenir. Bir birinden anlamca çok farklı olmayan iki türlü kullanımı var. Bir tanesi 「ながら」 kuralına çok benziyor. Bu kullanımda eşzamanlı gerçekleşen iki eylem dile getirilir. Yalnız 「ながら」 dan farklı olarak 「つつ」 günlük konuşmalarda pek kullanılmaz; daha çok yazı dilinde, düşünce ve duyguları belirten soyut eylemlerle birlikte kullanılır. Ayrıca 「ながら」da "ana" ve "eşzamanlı yardımcı" olmak üzere iki eylem söz konusuyken 「つつ」da eylemlerin cümledeki ağırlığı aynı.

Örneğin şöyle bir cümle garip olurdu:

（誤）　テレビを見つつ、寝ちゃダメよ！(Yanlış)

（１）　テレビを見ながら、寝ちゃタメよ！- Televiziyon izlerken uyuma! (Doğru, cümlenin ana eylemi "uyumak")

「つつ」 nun ikinci kullanımı 「ある」 ile birlikte. Bu kullanımda devam eden bir süreç ya da mevcut bir genel eğilim söz konusu. 「つつある」 şeklinde cümlenin sonunda kullanılır. Gazete ve dergiler bu kurala çok yer verirler.

Özet

Eylem gövdesine 「つつ」 eklenir.
例）　見る → 見つつ
例）　思う → 思い → 思いつつ
Genel bir eğilim belirtmek için bunun sona 「ある」 eklenebilir.
例）　なる → なり → なりつつ → なりつつある

Örnekler

（１）　二日酔いで痛む頭を押さえつつ、トイレに入った。
- Akşamdan kalmaydım, ağıran başımı tutar vaziyette tuvalete girdim.

（２）　体によくないと思いつつ、最近は全然運動してない。
- Vücut için iyi olmadığını bile bile, son zamanlarda hiç egzersiz yapmadım.

（３）　電気製品の発展につれて、ハードディスクの容量はますます大きくなりつつある。
- Elektronik aletlerin gelişiminin sürmesiyle, sabit disklerin sığası gittikçe büyümeyi sürdürüyor.

（４）　今の日本では、終身雇用や年功序列という雇用慣行が崩れつつある。
- Bugünün Japonyasında, ömür boyu istihdam ile yaşa göre terfi gibi uygulamalar yıkılma eğiliminde.

「きらいがある」

「きらいがある」, olumsuz bir alışkanlığı/eğilimi anlatmaya yarayan bir kalıptır. 「きらい」 ya da kancisiyle 「嫌い」 nalı sıfatı "nahoş" anlamındadır. Bunu akılda tutmak kalıbın anlamını hatırlamak için faydalı olabilir. Kalıbın yaklaşık çevirisi "~ nahoş tarafı var".

Özet

「きらい」 sözcüğü ad türünden, 「ある」 ile bir kalıp halinde kullanılır.
例）　依存症のきらいがある。

Örnekler

（１）　多くの大学生は、締切日ぎりぎりまで、宿題をやらないきらいがある。
- Birçok üniversite öğrencisi ödevleri son güne kadar yapmamaya meğilli.

（２）　コーディングが好きな開発者は、ちゃんとしたドキュメント作成と十分なテストを怠るきらいがある。
- Kod yazmayı seven yazılımcılar, düzgün dokümantasyon ve yeterli testi yapmayı ihmal etmeye meğilli.

← Önceki (Çare, İhtimal)

İçindekiler

Sonraki (İstek Kipi II) →