İstek Kipi II

Bu Sayfada

İstek Kipinin Olumsuzu
"~se de, ~mese de fark etmez" Demek
「であろう」 ve Olasılık
「かろう」

Sayfa Özeti

İstek kipini daha evvel işledik. Bu sayfada istek kipinin olumsuzunu, diğer bir kullanımını ve başka iki kuralı ele alıyoruz.

İstek Kipinin Olumsuzu

Bu kural bir şeyi yapmamaya yönelik bir niyeti veya bir şeyin gerçekleşmeyeceğine dair bir öngörüyü ifade etmek için kullanılır. Esasen çok resmi ve katı bir söylemdir. Gündelik konuşmalar içinde geçmez ama filmlerde duyabilirsiniz. Konuşmalarda bunun yerine 「でしょう」 ve 「だろう」 nun kullanımı tercih edilir.

「まい」 eylem gövdesine veya eylem mastarına eklenir. En son eklenen ektir; eylemin masu çekiminde bile en sonda yer alır. Aşağıdaki örneklere göz atınız.

Özet

Eylem mastarına 「まい」 eklenir:
例）　見る → 見るまい
例）　行く → 行くまい
「まい」 eylem gövdesine de eklenebilir:
例）　する → しまい
例）　認める → 認めまい
「まい」 bütün diğer çekim eklerinden sonra gelir:
例）　なる → なり → なります → なりますまい

Örnekler

（１）　相手は剣の達人だ。そう簡単には勝てまい。
- Rakibin kılıcın piri. Öyle kolayca yenemezsin.

（２）　そんな無茶な手段は認めますまい！
- Böyle mantıksız bir yöntemi onaylamam！

Bu kuralın anlamı "filanca şeyi yapmayalım/etmeyelim" den öte daha kesin bir niyet ve kararlılık ifade eder. Farkı örnekler üzerinden açıklayalım.

（１）　その時までは決して彼に会うまいと心に決めていた。
- O zamana kadar, onunla kesinlikle görüşmemeye karar vermiştim.

（２）　あの人は、二度と嘘をつくまいと誓ったのです。
- O kişi bir daha yalan söylememeye yemin etti.

"... yapmayalım" demek için 「やめる」 eyleminin istek kipi çekimini kullanabiliriz. Bir şeyi yapmamaya yönelik bir gayreti ifade etmek için ise eylemin olumsuz çekimi ile 「ようにする」 kalıbı kullanılabilir.

（１）　明日に行くのをやめよう。
- Yarın gitmekten vaz geçelim.

（２）　肉を食べないようにしている。
- Et yememeye gayret ediyorum.

"~se de, ~mese de fark etmez" Demek

Şimdi bir önceki kuraldan faydalanan bir kalıbı öğreneceğiz. Anlamını kabaca "yapsa da yapmasa da/etse de etmese de [fark etmez]" diye çevirebiliriz. Kalıp, eylemlerin istek kiplerinin olumlu ve olumsuz çekimlerinin 「が」 ile birlikte kullanılmasından ibaret.

Özet

Eylemin istek kipi olumlu ve olumsuz hallerine 「が」 eklenir.
例）　見る → 見よう、見まい → 見ようが見まいが
例）　食べる → 食べよう、食べるまい → 食べようが食べるまいが

Örnekler

（１）　あいつが大学に入ろうが入るまいが、俺とは関係ないよ。
- Onun üniversiteye girip girmemesinin benimle bir alakası yok.

（２）　時間があろうがあるまいが、間に合わせるしかない。
- Zaman olsun ya da olmasın, yetiştirmekten başka çare yok.

（３）　最近のウィルスは強力で、プログラムを実行しようがしまいが、ページを見るだけで感染するらしい。
- Son zamanlardaki virüsler güçlü. Programı çalıştırsan [da] çalıştırmasan [da], sadece sayfaya bakmakla bulaştıkları söyleniyor.

「であろう」 ve Olasılık

「であろう」, daha önce işlediğimiz 「である」 kuralındaki 「ある」 eylemine istek kipi çekiminin uygulanmasıyla elde edilir. Bir olasılığı olabildiğince nazik bir biçimde ifade etmek için kullanılır. Hatırlayacak olursak 「でしょう」 yu da aynı maksatla kullanıyorduk. 「であろう」 daki nezaket daha da üst seviyede. Örnekleri incelersek ifadedeki resmi söylem hemen dikkati çekiyor.

Özet

Ad, sıfat ya da eyleme 「であろう」 eklenir.
例）困難 → 困難であろう
例）する → するであろう

Örnekler

（１）　今後50年、人間が直面するであろう問題に正面から向き合って、自ら解決をはかりつつ、そのノウハウが次の産業となるシナリオを考えたい。(www.jkokuryo.com dan alınmıştır)
- Önümüzdeki 50 yılda insanoğlunun muhtemelen yüzleşeceği sorunlardan hareketle, çözümleri bizzat tartarak, [elde edeceğim] bu bilgi ile geleceğin endüstrisi olacak senaryoları değerlendirmek istiyorum.

（２）　もちろん、生徒数減少の現在、学科の新設は困難であろうが、職業科の統廃合や科内コースの改編などで時代に合わせた変革が求められているはずである。(www1.normanet.ne.jp den alınmıştır)
- Elbette, öğrenci sayısının azaldığı günümüzde, müfredatın yenilenmesi zor belki ama, organizasyonun yeniden yapınlaması ve ders içeriğinin düzenlenmesi gibi çağımıza uygun reformlar arzu ediliyor (aslı: edilebiliyor) olsa gerek.

「かろう」

Daha önceki bir konumuzda 「である」 nun olumsuz halinin 「ではない」 olduğunu görmüştük. İşleyeceğimiz kuralı 「であろう」 nun olumsuzu yerine kullanabiliyoruz.

Kural gayet basit şekilde uygulanıyor: sıfatın sonundaki 「い」 kaldırılıp 「かろう」 eklenir. Aynı şey eylemlerin olumsuz çekimleri için de geçerli. Ağırlıkla resmi dilde ve edebi eserlerde kullanılıyor.

Özet

Sondaki 「い」 nin yerine 「かろう」 getirilir
例）　ではない → ではなかろう
例）　早い → 早かろう

Örnekler

（１）　どんな商品でもネットで販売するだけで売上が伸びるというものではなかろう。(www.kojii.net'ten alıntı)
- [Cinsi] ne olursa olsun bir ürünü, sadece internette satışa sunmakla satışlar artacak diye bir şey yok.

（２）　運動を始めるのが早かろうが遅かろうが、健康にいいというのは変わりません。
- Spora erken ya da geç [yaşta] başlanması, bunun sağık için iyi olduğu gerçeğini değiştirmez.

（３）　休日であろうが、なかろうが、この仕事では関係ないみたい。
- O günün tatil olup olmadığı galiba bu iş için pek fark etmiyor.

← Önceki (Eğilim, Süredurum)

İçindekiler

Sonraki (Örtülü Olma) →